Văn+ xin trân trọng giới thiệu một truyện ngắn của tác giả trẻ Nguyễn Thọ Dũng (bút danh Kip). “Sống” mở ra một thế giới với các nhân vật chủ đạo là động vật giấy xếp origami, một ngụ ngôn về cách chúng ta đối diện và vượt qua những giới hạn của bản thân mình. 

SỐNG

Trong một gian phòng nhỏ, tối và ảm đạm với chiếc giường đơn màu xám xịt. Bóng tối như bao phủ cả bảy tám phần không gian. Nhưng có một nơi được tắm mình trong nắng, thứ phúc lợi mà tự nhiên chiếu rọi xuống. 

Một chiếc bàn học làm từ gỗ sồi màu vàng nhạt với các đường vân đặc trưng, trải dài một nửa căn phòng. Như được khoác trong mình lớp áo ánh sáng, chiếc bàn nổi bật trong không gian tối, làm rực sáng cả một gian phòng. Thường sẽ là như vậy nếu không phải vì ti tỉ thứ lẫn lộn trên bàn. Những cuốn sách, cuốn vở được xếp ngay ngắn trên các ngăn và trải lộn xộn trên mặt bàn. Những cây bút, cây kéo, những xấp giấy và các đồ trang trí lớn nhỏ được treo rải rác xung quanh. Nhưng lẫn trong sự hỗn độn đó là những cư dân đặc biệt đang sinh sống. Họ nhiều màu sắc, nhiều hình dạng khác nhau và cả cơ thể được làm hoàn toàn từ giấy. Họ là những hình giấy gấp đủ loại, từ động vật như chó, mèo đến thực vật như hoa hồng, hoa lan và thậm chí là cả những sinh vật thần thoại như ma, quỷ. Tất cả đều do bàn tay của chủ nhân căn phòng tạo nên, nhưng thần kỳ là tất cả đều có thể cử động và trò chuyện. 

Tôi, một chú bướm màu xanh ngọc bích, hiện đang là cư dân sinh sống ở đây. Tôi thích bay lượn và ngắm nhìn mọi thứ từ trên cao. Ước mơ lớn nhất là được vươn mình trên trời cao, cao hơn khỏi cái trần của căn phòng này. Nhưng chiếc cửa sổ luôn đóng kia ngăn đã cản bước tôi thực hiện nó. 

Hàng ngày, tôi luôn làm việc mình giỏi cũng như việc mình thích là bay lượn trên cao và ngắm nhìn cuộc sống sinh hoạt của toàn bộ dân cư phía dưới. Không ai trong chúng tôi có một nhiệm vụ thực sự để làm, cũng không rõ mục đích tồn tại là gì. Nhưng tôi hay được nhắc nhở rằng, so với những tờ giấy màu vô tri, thứ đã tạo nên chúng tôi đang nằm bất động, thì việc có thể cử động và giao tiếp với mọi người đã là một phước lành rồi. Cho dù vậy thì khát khao được tự do nơi chân trời xa kia vẫn cứ thôi thúc tôi không ngừng.

Tôi có một người bạn thân, người mà tôi dành phần lớn thời gian ở bên và kể cậu ấy nghe đủ thứ chuyện, kể cả ước mơ của mình. Cậu là một chú thỏ màu đỏ nhỏ nhắn, nếu làm phép so sánh thì tôi ngang kích thước của một chiếc kính râm còn cậu ấy bằng một nửa tôi. 

Lần đầu tiên khi tôi cảm nhận được sự sống, khi cơ thể được hoàn thiện từ tờ giấy màu, lúc đó mọi thứ đều rất mới lạ. Tôi gặp khó khăn trong việc thích nghi với cơ thể mình, việc đứng dậy cũng trở nên khó khăn. Phía xa, tôi thấy những sinh vật di chuyển trên mặt bàn, họ có đôi chân để di chuyển, để chạy nhảy khắp nơi. Tôi cũng bắt chước họ, cũng từ từ đứng dậy nhưng cơ thể với đôi cánh to gấp đôi thân người khiến tôi không đứng thẳng được. 

Trong khi đang loay tìm cách để di chuyển thì một chú thỏ đã tới và bắt chuyện với tôi. Cậu đã gọi người tới giúp đỡ, cuối cùng tôi được đưa lên ngồi trong một chiếc xe đẩy. Rebby – cậu thỏ đỏ, nói sẽ giúp tôi di chuyển bằng chiếc xe đẩy này cho đến khi chúng tôi tìm được cách giải quyết tối ưu hơn. 

Qua lời Rebby, mọi người ở đây đều trải qua cảm giác không biết gì về bản thân khi lần đầu tỉnh dậy, nhưng có một thứ lưu lại đủ thông tin, về những người đã tỉnh dậy trước kia và sẽ tỉnh dậy sau này. 

Chiếc xe đẩy nhỏ lăn bánh trên mặt bàn học phẳng phiu tiến về phía cạnh bàn sát cửa sổ. Bầu trời xanh ngắt với đường chân trời rộng mở trải dài trước mặt, trong khi ánh nắng chiếu sáng cả quãng đường chúng tôi đi, tưởng chừng như một sân bay hiện ra phía trước và chiếc máy bay này đang chạy đà chuẩn bị cất cánh lên trời cao. Một luồng điện chạy trong người tôi ngay lúc đó, như thể số mệnh của bản thân trải ra trước mắt, lòng tôi tràn ngập những cảm xúc lạ trong cơ thể mỏng manh bằng giấy của mình. 

Chúng tôi dừng tại mép bàn. Rebby chỉ lên một gáy sách bị lồi ra, được đặt trên cùng của một chồng sách xếp gọn bên trên ngăn bàn. Cậu bảo cuốn sách đấy chứa toàn bộ thông tin chúng tôi cần. Tôi rất hào hứng nhưng rồi lại chán nản vì cuốn sách ở tận tít trên cao. Như nhìn thấu nỗi lo trong tôi, Rebby trấn an và bảo sẽ thể hiện chút tài lẻ của mình. Không biết bằng cách nào, cậu ấy đã nhảy được lên chiếc gáy lồi của cuốn sách. Thân hình nhỏ bé, mong manh bằng giấy đó lại có thể nhảy cao đến như vậy khiến tôi thấy ngưỡng mộ vô cùng. Không để tôi dừng thán phục, cậu tiếp tục đẩy cuốn sách ra từng chút, từng chút một, và rồi một âm thanh lớn như một cú nổ, vang khắp căn phòng. 

Cuốn sách rơi mạnh xuống mặt bàn. Trên bìa, dòng chữ “Origami” nổi bật với hình ảnh những sinh vật bằng giấy khác. Đây là sách hướng dẫn cách gấp những tờ giấy màu thành những sinh vật muôn hình vạn trạng, còn kèm theo một số thông tin sơ lược của chúng. Chúng tôi lật qua từng trang sách, đi qua vô vàn sinh vật, có cả trang về những chú thỏ với mô tả về sự nhanh nhạy và khả năng bật nhảy tốt. 

Sau một hồi lâu, cuối cùng chúng tôi cũng tìm thấy một trang sách có hình một sinh vật giống tôi. Đôi cánh to gấp đôi cơ thể và dòng miêu tả về một loài côn trùng thích phấn hoa, hay bay lượn trên trời bằng đôi cánh của mình. Từ “bay lượn” như khóa chặt tâm trí tôi. Đôi cánh của tôi cũng dần dà đập từng nhịp, từng nhịp và một mạnh hơn. Chỉ thấy cả cơ thể đã rời khỏi chiếc xe đẩy lúc nào không hay. 

Tôi đã ở trên không trung, cao hơn mặt bàn, cao hơn cả chồng sách trên ngăn. Bên dưới là người bạn nhỏ bé với khuôn mặt vô cùng ngạc nhiên, ngước nhìn tôi. Tôi ngắm nhìn xung quanh. Lại thêm một điều mới lạ nữa đối với tôi, một khung cảnh mới và một tầm nhìn mới. Tôi nhìn thấy những người khác ở phía bên kia mép bàn, thấy toàn bộ chiếc giường tối màu, thấy cả mặt sàn lát gỗ. Như nghiệm ra chân lý cuộc đời, cảm giác vui sướng ngập tràn trong tôi, tôi thấy người mình nhẹ hơn, và tôi thả mình bay khắp căn phòng cho đến khi ánh sáng từ bên ngoài cửa sổ dừng tôi lại. Như thể ánh sáng mê hoặc từ chiếc đèn bắt côn trùng, thôi thúc tôi phải đi theo, phải ra ngoài, phải tới nơi cuối chân trời kia. Tôi tỉnh táo trở lại sau khi nghe tiếng gọi từ Rebby. Cậu gọi tôi trong khi đang cố gắng nhảy đến gần độ cao của tôi nhất có thể. 

Tôi lượn xuống mặt bàn rồi đậu lại trên chiếc xe đẩy đã ngã sõng soài sau khi tôi bay lên. Cả hai chúng tôi đều vui mừng hân hoan. Tôi vui vì đã tìm được điều mà mình có thể làm được, hiểu được rằng mình là ai, và Rebby, cậu ấy có lẽ vui vì đã giúp được tôi không còn cảm thấy lạc lõng. Tôi đề nghị chở cậu ấy bay một vòng để cảm ơn công sức mà cậu ấy đã bỏ ra để giúp tôi. 

Cõng Rebby trên lưng, tôi cùng cậu bay lên cao, vượt qua cái ngăn sách cao nhất của chiếc bàn học, lượn qua toàn bộ gian phòng từ chỗ cạnh bàn phía bên nơi tụ tập trò chuyện của các cư dân khác, đến chiếc giường gam màu tối ảm đảm chiếm nửa gian phòng và rồi chúng tôi dừng lại trên bậu của chiếc cửa sổ đóng chốt. 

Cả hai đã cùng ở đó ngắm nhìn quang cảnh của thế giới bên ngoài khung cửa sổ, bên ngoài căn phòng đóng kín. Phải nói thế nào nhỉ, hệt như một bức tranh phong cảnh của một đứa trẻ vẽ ra, bình dị nhưng lại đẹp đẽ vô cùng. Bầu trời trong xanh vài gợn mây trắng, ánh sáng mặt trời cùng cái nắng chan hòa ấm áp, một cây cổ thụ sừng sững tỏa tán xanh vĩ đại của mình trên mảnh cỏ xanh mướt, lấm tấm vài nhành hoa cỏ dại, lấp ló phía sau chiếc hàng rào gỗ nâu bao quanh nhà. 

Rebby bảo rằng đây là lần đầu cậu thấy toàn cảnh bên ngoài như vậy. Dù cậu có thể nhảy rất  cao nhưng cậu chỉ nhảy lên những nơi cao hơn mặt bàn, cậu chưa bao giờ nhảy xuống phía dưới, rời khỏi chiếc bàn gỗ sồi, nơi cách khung cửa sổ một khoảng không gian trống. Cậu sợ rằng mặt bàn cao hơn khả năng nhảy của cậu, sợ rằng một khi cậu rời khỏi đó thì chẳng thể trở lại được nữa. Cũng vì vậy mà thứ cậu thấy mỗi ngày chỉ là hình ảnh bầu trời lúc nắng lúc mưa, lúc trong xanh lúc xám xịt, được chiếu vào qua khung cửa sổ. Giờ đây hình ảnh đó đã rộng lớn hơn, đẹp đẽ hơn với nhiều chi tiết hơn mà cậu chưa từng biết tới. Lòng cậu như nhẹ hơn. Cậu ấy cảm ơn tôi, một lời cảm ơn chân thành từ tận đáy lòng. 

Chúng tôi cứ ngồi cho đến khi trời tối hẳn. Khi này trên bàn đã không còn được chiếu sáng bởi thứ ánh sáng vàng rực nữa mà đã chuyển thành những ánh sáng trắng xanh của mặt trăng phía trên bầu trời đêm trong vắt không áng mây. Dù cho thời gian đã trôi, cảnh vật cũng thay mình nhưng hai chúng tôi vẫn ngồi đó, như thể bản chất là hai miếng giấy xếp bất đồng, cũng không nói với nhau câu nào, nhưng sự kết nối của chúng tôi ngày càng lớn dần.

Kể từ đó, hầu như tôi và Rebby đều dính với nhau. Chúng tôi trò chuyện, khám phá căn phòng, xem qua những cuốn sách, nghiên cứu những dụng cụ học tập và những món đồ rải rác trong phòng. Chúng tôi như những người bạn thân keo sơn bền chặt. Cuộc sống của tôi trở nên vui vẻ và hạnh phúc mỗi ngày. 

Thời gian cứ dần trôi, một tuần, một tháng, một năm rồi lại hai năm. Có người đến người đi, trong căn phòng này, số phận của chúng tôi do bàn tay của một người quyết định. Tôi thấy sự hạnh phúc bình dị ngày qua ngày của người dân nơi đây nhưng lòng tôi thì lại cứ trống vắng, như thiếu đi một mảnh ghép để hoàn thiện. 

Mỗi ngày, tôi đều dành nhiều giờ đồng hồ nhìn ra cửa sổ, nhìn về phía đường chân trời kia. Hình ảnh lần đầu tiên tôi nhìn thấy thế giới bên ngoài qua khung cửa trên chiếc xe đẩy cứ mãi hiện về, xâm lấn tâm trí tôi, thôi thúc tôi phải ra ngoài đó, phải bay lên tận trời cao, với tới nơi chân trời. 

Nhiều lần tôi thử tìm cách ra khỏi căn phòng nhưng rồi lại bất lực trước cơ thể yếu ớt của bản thân. Rebby luôn bên cạnh hỗ trợ tôi. Cậu bảo rằng chính tôi đã giúp cậu ra khỏi vùng an toàn của mình, cho cậu món quà tuyệt vời nhất. Bây giờ cậu đã không còn sợ việc rời khỏi chiếc bàn học nữa rồi. Cậu đã mạnh dạn nhảy xuống và khám phá bên dưới. Dù có nhiều khó khăn trong việc trở lại mặt bàn nhưng cậu vẫn tiếp tục cố thử lại. Tôi ở bên cạnh quan sát, hỗ trợ cậu. Sau bao vất vả thì giờ đây đã có thể nhảy trở lại mặt bàn bằng cách nhảy qua những phần gờ thấp hơn để giảm độ cao nhưng cậu bảo sẽ tiếp tục thử lại đến khi nhảy một lần lên thì thôi.

Có được sự tin tưởng và hỗ trợ từ người bạn thân, tôi sẽ tiếp tục thử lại, tiếp tục tìm cách thực hiện ước mơ của mình. Dù bản thân có thể phó mặc cho số phận và tận hưởng cuộc sống yên bình như bao người khác nhưng tôi vẫn muốn tiến tới phía nơi đường chân trời kia, thứ thôi thúc tôi vượt qua số phận mỗi ngày.

Nguyễn Thọ Dũng.